پرسش :

شخصی دارای پنج فرزند پسر و دو دختر و دو زن بوده ‏است، پسر بزرگ این شخص دارای سه فرزند دختر بوده و در زمان حیات پدر فوت می‌‏کند (زن او که مادر سه فرزند بوده، پس از فوت شوهر به‏ علت اختلافاتی که به ‏وجود می‏آید، بدون گرفتن مهریه و یا حق دیگری به خانه پدری خود مراجعه و بعداً شوهر اختیار می‌‏کند)، این سه دختر که تحت سرپرستی پدربزرگ بوده‌‏‌اند، پس از رسیدن به ‏سنین قانونی، شوهر می‌‏کنند و بعد از چندی آن شخص (پدربزرگ) فوت می‌‏نماید و ورّاث او اموال منقول و غیر منقول او را (بدون در نظر گرفتن حق و ارثی برای این سه دختر)، بین خود تقسیم می‌‏کنند. ضمناً به ‏اطلاع می‏رساند که اموال ارثی اعم از خانه، زمین، باغ و دارایی‌های دیگر (و بخصوص خانه نوساز) بیشتر نتیجه زحمت پدر آن سه دختر بوده که به علت روابط حسنه بین پدر و پسر مذکور، اسناد و مدارکی دالّ بر این‌که چه اندازه با هم شریک و سهیم بوده‌‏‌اند، در دست نیست؛ آیا به این سه دختر ارثیه‌‏‌‌ای تعلق خواهد گرفت یا خیر؟

پاسخ :
دخترها و مادر آنها از اموالی که از ترکه پدر و شوهر بوده سهم‌الارث خود را حق دارند و آنچه در «ید» جد آنها بوده محکوم به ملکیت ‏است برای خود او و به وارثش می‌‏رسد مگر به طریق شرعی خلاف آن اثبات شود.

منبع: ره توشه قضایی (استفتائات قضایی از محضر امام خمینی رحمه ‌الله)، نشر قضا، 1390.